Vanuit de Lage Landen naar Trier
door Pfalz, de Noord Vogezen & het Zwarte Woud,
in centraal Zwitserland langs de Alpenrijn,
de PO vlakte en over de Apennijnen kam naar Rome.
De Splügen route is geïnspireerd op de 15de eeuwse kaart ‘Das ist der Rom-Weg’ van Erhard Etzlaub die de middeleeuwse routes naar Rome door het Heilige Roomse Rijk weergeeft.
Eens de Po vlakte overgestoken richten we ons op de GEA (Grande Escursione Appenninica) door de Toscaanse Apennijnen en de wandelroutes naar Rome die gemaakt zijn rond de figuur van Sint Franciscus.
Overzicht en historische context
Nadat het voormalige hertogdom Lotharingen wordt doorkruist wordt op de Frans-Duitse grens de Rijn overgestoken. In Duitsland, Zwitserland en Italië tot Chiavenna even ten noorden van het Lago di Como volgt de route de Via Francigena Renana die start bij de monding tot de bron van de Rijn waar hij op Splügen pas de Alpen oversteekt en in Italië afdaalt naar het Como meer. De Via Francigena Renana is een hedendaagse versie van de middelleeuwse Rijn route naar Rome. Bij het noorden van het Como meer gaat deze route via Milaan naar Pavia waar de Ticino in de PO uitmond en waar ze op de Via Francigena komende uit Frankrijk aansluit. De route langs de Rijn en over de Alpen is al in gebruik sinds pré-historische tijden, speelde een belangrijke rol bij de ondergang van het west-Romeinse rijk en werd door pelgrims in de Middeleeuwen frequent gebruikt.
Onze route gaat in Chiavenna verder door de Orobische Alpen naar Bergamo over een wegennet van middeleeuwse handelsroutes. Dit heeft het voordeel dat we enkele grote agglomeraties ontlopen. Nadat de PO overgestoken wordt in de stad van de violenbouwers Cremona wordt er in Fidenza op de Via Francigena aangesloten die gevolgd wordt tot voorbij de Passo della Cisa in Pontremoli, hier gaan we door de Garfagnana een verborgen parel in de vallei van de rivier Serchio langs de Via del Volto Santo. Dit was een en pelgrimsweg die in de middeleeuwen dienst deed voor pelgrims richting Rome of omgekeerd voor pelgrims die naar Santiago di Compostalla trokken. In Bagni di Lucca gaat de Via del Volto Santo verder naar Lucca. De Rijn, Splüga & Apennijnen route klimt hier door de Appennino Pistoiese met zijn kastanjebossen naar de kam die de grens tussen Toscane en Emilia Romagna vormt. De route kruist hier enkele oude pelgrimsroutes die vanuit Modena en Bologna de Apennijnen overtrekken naar de Arno vallei . Op de pas Apennijnen pas kruisen we opnieuw de langeafstandsroute GEA die naar La Verna leidt waar de Franciscus routes starten die door Umbria en Lazio naar Rome gaan.
Historische context
Basis voor de route vormt de Via Francigena Renana die van de monding naar de bron van de Rijn loopt en door de Orobische Alpen naar Bergamo voert. In de Apennijnen blijft de route de kam volgen tot hij in het zuiden van Umbria afzwenkt naar Rome. Historisch gaat de weg langs de Rijn en de oversteek van de Alpen op de Splügenpas terug naar pre-historische tijden. Deze route bleef volgens lokale varianten in gebruikt tot op heden. Zo is hij terug te vinden op wegbeschrijvingen en andere bronnen die middeleeuwse pelgrims ons nalieten. Op verschillende plaatsen stak de route de PO vlakte over om na de Apennijnen te zijn overgestoken op de Via Francigena die uit Canterburry komt aan te sluiten. De Via del Volto Santo die tussen Pontremoli en Bagni di Lucca gevolgd wordt was in de middeleeuwen een variant op de Via Francigena in Toscane. Als hedendaagse pelgrimsroute is de de Via Francigena Renana niet volledig uitgewerkt zoals dat voor de Via Francigena gebeurt is. Een uitzondering vormt het deel van de route vanaf Chur in Zwitserland tot Piacenza aan de PO rivier dat bewegwijzerd is en waarvoor een Italiaanse gids geschreven werd.
Is deze route geschikt voor jou?
Wat heeft deze route gemeen met andere routes naar Rome?
Met of zonder tent, het kan allemaal. De nacht overbruggen, bevoorraden en terug op krachten komen is iedere dag een ander verhaal. Op de Splügen route kan het handig zijn een tent mee te nemen. Maar je kan ook uitsluitend op verschillende soorten onderkomens rekenen. Dat laatste vraagt wel wat meer planning maar daar staat tegenover dat er een hoop gerief niet mee in de rugzak moet. Vaak vertrekken mensen met een tent om ze bij de eerste en beste gelegenheid terug naar huis te zenden. Wat je ook kiest een jeugdherberg pas en een pelgrimspaspoort zullen je onderweg van pas komen.
Een goede conditie is meegenomen maar je moet geen atleet of hooggebergte specialist zijn. Voorbereid aan de start komen doet je meer genieten en minder afzien onderweg. Langs eender welke route naar Rome kom je niet bij de aankomst zonder af en toe je doorzettingsvermogen op de proef te hebben gesteld. Etappes kan je zelf indelen of variëren naar eigen vermogen. Maar als je een dag etappe van een twintigtal kilometer of een zevenhonderd tal stijgmeters met al eens een enkele uitschieter naar dertig kilometer of duizend stijgmeters aan kunt dan ga je niet tegen de lamp lopen. Iedere berg die je over gaat houd een zeker risico in, maar als je weet waar de gevaren schuilen beperk je deze en besef je wanneer je er beter aan doet rond de berg te gaan dan er overheen te klimmen. Gemiddeld zijn de fysieke vereisten dezelfde als voor de route ‘Een Franciscaansevoetreis’. Al kan je, als je het aankunt en je er de nodige ervaring voor hebt, ook laten gaan door voor het hoge deel van de GEA te kiezen of de steilere hellingen in de Bergamasker Alpen. Deze varianten zijn van het niveau dat nodig is voor de Alta via dei Monti Liguri of het Alpiene gedeelte van de GR5.
Hou rekening met de seizoenen. Ergens op je weg kom je onvermijdelijk de Alpen en de Apennijnen tegen en op enkele uitzonderingen na gaat iedere route door de PO vlakte. Het ene jaar is het andere niet maar sneeuw kan je route blokkeren en hitte kan het je moeilijk maken. Hiermee moet je rekening houden als je je vertrekdatum vastlegt.
De weg leidt naar Rome. De route is een plan dat je kan helpen om uit de Lage Landen naar Rome te wandelen of te fietsen. Hierbij moet je bekijken hoe je grote rivieren, de Alpen en de Apennijnen oversteekt en niet vastloopt op drukke verkeersassen of grote agglomeraties. Dat doen andere routes ook, het zijn routes die elkaar onderweg kruisen en die je kan combineren om je eigen route te maken.
Het universum zorgt voor je. Wat als dit … wat als dat voorvalt … waar gij ik me te rusten leggen? Soms moet je de problemen oplossen als ze zich stellen en er niet op voorhand je slaap voor laten.
Waarin verschilt deze route van andere routes naar Rome?
Het tracé staat niet in steen gebeiteld. Anders dan voor vele routes het geval is wordt er niet uitgegaan van een precies uitgelijnd tracé maar van een aantal streken en plaatsen waar je doorkomt. Natuurkundige obstakels die je moet omzeilen of stedelijke agglomeraties die je best vermijd om de sfeer niet te breken.
Naast een referentie spoor dat waar mogelijk langs gemarkeerde doorlopende paden loopt worden een aantal varianten aangegeven zodat je je pad kan aanpassen aan eigen vermogen en interesse. Daarnaast hebben we een spoor op basis van eigen ervaring dat vaak langs lokale wandel- of verkeersarme fietswegen loopt en dat de grotere bochten van het referentie spoor afsnijdt. En ten slotte is er je eigen inventiviteit, nooit zijn de mogelijkheden beter geweest dan heden ten dagen om zelf aan de slag te gaan met je route.
Het feit dat het uiteindelijk te volgen tracé slechts op een tweede plaats komt betekent dat dit evengoed een fietsroute als een wandelweg is. Het is pas bij de lokale uitwerking dat je hiermee rekening moet houden.
De kans is groter dat je een overspringende ree op je weg ontmoet dan dat een mens je pad kruist. Vooral de doortocht in Frankrijk en de Apennijnen zijn geen toeristische hotspots, al hebben ze geen gebrek aan historische en natuurkundige troeven. Dit betekend dat je dagen kan lopen zonder andere reizigers op je pad te kruisen en weinig of geen volk aantreft in de plaatselijke herberg. Het sociaal contact op de pelgrimsroutes ga je hier niet vinden tenzij als je als laatste etappe naar Rome ‘Een Franciscaansevoetreis’ volgt, een route die populair is voor mensen uit de Lage Landen. Wel zal je hierdoor niet verstoken blijven van loslopend wild en uitzonderlijke bloemenweelde. Veel dichter bij de natuur kan je niet komen.
De route verkiest het gebergte boven de vallei en loopt liever rond een grote agglomeratie dan erdoor. Grote agglomeratie, houden we zoveel als mogelijk voor een citytrip als de reis volbracht is. Zodat de historische route op die plaatsen verlegt wordt. Ook om uit de buurt van een snelweg te blijven wordt er al eens omgelopen. Om de drukte te ontvluchten kom je automatisch in de bergen terecht. Waar andere routes de Alpen of Apennijnen via enkele passen de bergen oversteken. Blijf je op deze route langer in de bergen en is het vaak wat meer op en neer.
Als je de aankomst wil bereiken is behendigheid met navigeren wel handig. Al vormen de verschillende onderdelen wel een historische eenheid. Heden ten dagen loopt je van het ene pad naar een volgend pad. Met af en toe lokale verbindingstrajecten tussen twee uitgewerkte paden. Hiervoor moet je wel kunnen navigeren. Hetzij met behulp van kaart en kompas, gps, slimme telefoon, je ingebouwde intuïtie of een combinatie van deze.
Kaarten
Metro kaart met linken naar externe informatie
Metro kaart met linken naar externe informatie
PDF met overzicht van de route in ‘metrokaart stijl’ die kan gedownload kan worden en van waaruit je naar de pagina’s van deze route of externe sites kan gaan met verdere informatie

De getoonde sporen zijn gefilterd op 1 punt per 500meter en zijn daardoor niet op het terrein bruikbaar of niet representatief voor het berekenen van de totale afstand of stijgmeters.
Voor de meest recente ongefilterde versie raadpleeg de routetabel op de pagina’s van de deeltrajecten. Ben je ervan bewust dat een GPS spoor altijd een bijkomend hulpmiddel is dat je op eigen verantwoordelijkheid gebruikt.

Deeltrajecten
Route tabel en GPS spoor
Route | Van | Naar | Land | Afstand | Cumul km | Max hoogte | Stijgmeters | Daalmeters | rel stijging |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aanloop | Antwerpen | Trier | Nl-Be-Lux | 482 | 482 | 573 | 9,516 | 9,384 | 19.8 |
Frankrijk-Duitsland | Trier | Winterthur | Fr-De-Ch | 532 | 1,013 | 1,190 | 13,484 | 13,145 | 25.4 |
Alpen | Winterthur | Bergamo | Ch-It | 388 | 1,401 | 2,119 | 18,576 | 19,005 | 47.9 |
Italië | Bergamo | Rome | It | 1,023 | 2,424 | 1,640 | 36,892 | 37,100 | 36.1 |
Download GPX sporen van de referentie route, zie de pagina’s van de deeltrajecten voor de downloads van afzonderlijke route segmenten.