De Alpen

Route tabel van het gedeelte door de Alpen

Ln	Route	Naar	Land	Afstand	Max hoogte	Stijgmeters
1-6	Antwerpen	Winterthur		1,078	1,190	23,140
7a	Züri Oberland-Höhenweg (69)	Huftegg	Ch	40	1,004	1,661
7b	Toggenburger Höhenweg	Vorderen Hohe	Ch	43	1,771	2,944
7c	Alipne Panoramaweg Stein-Amden	Amden	Ch	5	1,450	25
7d	Walsa weg	Bad Ragaz	Ch	54	1,228	2,704
7e	Taminaschlucht	Valens_	Ch	4	789	305
7f	Verbinding	Thusis	Ch	40	1,358	1,406
8a	Via Male	Spluga	Ch	32	1,523	2,283
8b	Via Splüga	Chiavenna	Ch-It	36	2,119	1,308
9a	Via Francisca	Sorico	It	26	494	1,144
9b	Sentiero del Viandante	Colico	It	7	208	63
9c	Sentiero Valtellina	Rovine	It	8	217	65
9d	Sentiero del Viandante	Morbegno	It	13	794	756
9e	Via Priula	Passo San Marco	It	15	1,992	1,865
9f	Via Priula	Olmo al Brembo	It	15	1,992	242
9g	Via Priula	Sedrina	It	32	672	1,004
9h	CAI 507	Rif Canto Alto	It	6	1,141	697
9i	CAI 533	Bergamo	It	11	896	104
99	Bergamo	Roma		1,011	1,640	36,002

Download hier uitgebreide routetabel in rekenblad formaat

Tabel GPS downloads van route segmenten

Zie omschrijving op de gps spoor (gps track) pagina voor download meest recente versie. GPS sporen zijn te gebruiken op eigen verantwoordelijkheid.

De getoonde routes, zijn op basis van GPS tracks, die we zelf gelopen hebben of de beste versie die downloadbaar is vanop het internet . De hoogteprofielen zijn aangepast met een DEM raster om het mogelijk te maken stijgingsmeters te kunnen vergelijken tussen verschillende routesegmenten.

Ln	GPS spoor	Van	Naar	Route
7a	RSA 07 Züri Oberland-Höhenweg Winterthur – Hulftegg	Winterthur	Huftegg	Züri Oberland-Höhenweg (69)
7b	RSA 07b toggenburger-hohenweg-wil-sg-wildhaus-switzerland	Huftegg	Vorderen Hohe	Toggenburger Höhenweg
7c	RSA 07b Toggenburger Höhenweg (Hulftegg tot Vorderen Hohe)	Vorderen Hohe	Amden	Alipne Panoramaweg Stein-Amden
7d	RSA 07d trails-WALSA-weg	Amden	Bad Ragaz	Walsa weg
7e	RSA 07e www.bergwelten.com/t/w/28710	Bad Ragaz	Valens_	Taminaschlucht
7f	RSA 07f – Verbinding Valens Thusis	Valens_	Thusis	Verbinding
8a	RSA 08 via-spluga-thusis-chiavenna-wanderung-wandern/	Thusis	Spluga	Via Male
8b	RSA 08 via-spluga-thusis-chiavenna-wanderung-wandern/	Spluga	Chiavenna	Via Splüga
9a	RSA 09a 08-via-francisca/	Chiavenna	Sorico	Via Francisca
9b	RSA 09b sentiero-del-viandante-morbegno-delebio-101586633	Sorico	Colico	Sentiero del Viandante
9c	RSA 09a sentiero-valtellina	Colico	Rovine	Sentiero Valtellina
9d	RSA 09d sentiero-del-viandante-morbegno-delebio-101586633	Rovine	Morbegno	Sentiero del Viandante
9e	RSA 09e Via Priula (SaS) – Morbegno Passo San Marco	Morbegno	Passo San Marco	Via Priula
9f	RSA 09f via-priula/	Passo San Marco	Olmo al Brembo	Via Priula
9g	RSA 09f via-priula/	Olmo al Brembo	Sedrina	Via Priula
9h	sentieri/507	Sedrina	Rif Canto Alto	CAI 507
9i	sentieri/533	Rif Canto AltoSedrina	Bergamo	CAI 533
	Naar uitgebreide tabel met alle routedelen

Voor de route beschrijven we een referentie traject dat zoveel mogelijk langs nationale of regionale bewegwijzerde paden loopt en een aangepast traject dat een aantal bochten en hellingen inkort of langs interessante plaatsen gaat waar de hoofdroute aan voorbij loopt. Loop je langs het aangepaste traject dan kruist de route voorbij Winterthur bij het klooster van Fischingen de E1. De E1 deze komt uit Konstanz en loopt verder naar de Sint Gothard pas waar hij de Alpen oversteekt. Wil je de Via Francigena bereiken is hier de eerste gelegenheid de Splügen route te verlaten en de E1 te volgen die bij Pavia de Via Francigena vervoegt. Loop je de referentieroute over de Toggenburger Höhenweg dan ligt de kruising bij Röthbül een paar kilometers naar het westen. In het nog actieve benedictijnenklooster van Fischingen. Hier komt behalve de E1 ook de pelgrimsroute van Konstanz naar de Zürichsee voorbij. Als je een pelgrimspas kan tonen geeft dit je de gelegenheid voor even het kloosterleven te delen. Je kan er ook terecht voor een avondmaal, overnachting en ontbijt.

Even voor je de Walensee bereikt kom je bij de Rinquelle die uit een lange onderwatergrot stroomt en in drie stappen over een verticale rotswand met een hoogte van 600 zich naar beneden stort. De middelste van de drie watervallen is met een hoogte van 305 meter de hoogste vrijvallende waterval van Zwitserland. Met een bootje steek je de Walensee over waarna je langs de Walsaweg over goed gemarkeerde paden in Bad-Ragaz weer aanknoopt bij de Rijn.

Je kan over een fietspad EuroVelo 15 de Alpen Rijn volgen van Bad-Ragaz tot Reichenau waar de Voor- en Achter-Rijn in de Alpen-Rijn uitmonden. De rijn is hier gekanaliseerd maar in ruil voor wat extra stijgmeters kan je wat hoger gelegen baantje door de Taminaschluch gaan en verder genieten van mooie panorama’s. Over een rustig deels gravel baan kan je even voor de afdaling naar Tamins over de lopen met enkele tunneltjes uitgehouwen in de rots. .

De Voor- Achter- en Alpen-Rijn zijn restanten van de grote Rijngletsjer uit de laatste ijstijd die ongeveer tienduizend jaar geleden een einde nam. De honderdvijftig kilometer lange gletsjer had zijn hoogtepunt waar nu de stad Chur gelegen is met een tweeduizend meter hoge ijsmassa waar enkele toppen bovenuit staken. De Bodensee is het resultaat van het smeltijs van de gletsjer dat hier tienduizend jaar geleden opgepakt lag. Rivieren veranderde in deze periode drastisch van richting als gevolg van doorbraken veroorzaakt door het materiaal dat de gletsjers voor zich uit duwde. Rivieren die voorheen in oostelijke richting naar de Donau stroomden werden westelijk afgebogen en maakten uiteindelijk de verbinding via de Hoog-Rijn die in Bazel in verbinding kwam met de Boven-Rijn.

Sinds de bronstijd werd de Splügenpas gebruikt om de oversteek van de Alpen te maken maar het waren de Romeinen die er een bruikbare weg aanlegde. Het voornaamste obstakel was een diepe kloof tussen Thusis en de Rofflaschlucht. Halverwege Thusis en Zillis aan de Viamala-Schlucht kan je via een trap met 320 treden nog de gletsjerrivier diep in de kloof zien. De Romeinen bouwde er een houten brug om over de rivier te komen en plaatsten houten balken in de rots waarop ze planken bevestigde om hoger op te komen. Met een aantal figuren wordt de oude weg op de rechterkant van de Rijn gesimuleerd. Je kan het haast niet geloven dat hier een weg lag.

Met het verval van het Romeinse rijk kwam ook het verval van de weg die rond 1300 na een aardverschuiving zelfs totaal onbruikbaar werd. Hierdoor werd omwille van strategische overwegingen van de bisschop van Chur de nabijgelegen Septimerpas de belangrijkste Alpen overgang. In die tijd kreeg de weg door de kloof zijn naam ‘Via Male, slechte weg of kwade weg’. In 1473 kwamen bewoners uit het dal overeen om met de bouw van een nieuwe brug de weg terug toegankelijk te maken. Tot 1818 wanneer de Commercialstrasse werd aangelegd hadden de voermannen de exclusiviteit mensen en goederen van de ene opstapplaats naar de volgende te brengen. Geen goedkope dienst, maar deze in gilden verenigde porters stonden ook in voor het onderhoud van de weg. Een reis van de Bodensee naar Milaan werd deels per koets afgelegd en nam vijf dagen in beslag, dit kon oplopen tot tien dagen bij slecht weer en het was niet uitzonderlijk dat mensen en goederen hun reis op de bodem van het ravijn eindigde. Hiervoor moet de wandelaar heden ten dage gelukkig geen angst meer hebben. Rond de eeuwwisseling werd de Zwitserse-Italiaanse Via Spluga als goed uitgeruste wandelweg van Thusis tot Chiavenna aangelegd. Sinds enkele jaren is het oude Zwitserse douanepost tot refuge omgebouwd zodat je zowel voor als achter de pas een herberg hebt om na de dagtocht van het hooggebergte te genieten. De afdaling aan de zuidkant is steiler en langer dan de klim aan de noordzijde zoals dat voor de meeste Alpen passen het geval is.

Na de pas overgestoken te zijn kom je aan het Lago di Monte Spluga waar met de Cardinello kloof een nieuw hoogtepunt ligt. Als je tenminste geen ernstige mate van hoogtevrees hebt, want hoewel het pad goed met kettingen in de wand beveiligd is zou dat je hier parten kunnen spelen en ruil je het pad mogelijk beter even voor het baantje met zijn talloze bochten en tunneltjes of de postbus die erover rijdt. Voor je Chiavenna bereikt kom je nog door het bosrijke Val San Giacomo van de Liro rivier waar de natuur het van een middeleeuws dorpje heeft overgenomen.

 

In Sorico op enkele kilometer van Colico moet er een beslissing genomen worden. De route op de Romwegkarte van Etzlaub loopt hier via de westelijke tak en oever van het Como meer door Milaan naar Pavia waar ze aansluit op de Via Francigena. Deze route die aansluit op de Via Francisca in San Fedelino wordt tegenwoordig de Via Francigena Renana genoemd. In de vijftiende eeuw is de route van Etzlaub een logische keuze maar in deze tijden zijn er andere opties om de drukte te vermijden en de Po rivier te bereiken. Een mogelijkheid die zich aandient als je extra hoogtemeters wil vermijden is om langs de oostelijke tak van het Como meer naar Lecco te lopen en dan verder de Adda rivier te volgen die hier zijn tweede leven beleeft. In Piacenza of Cremona bereiken we zo de Po rivier. Hou wel in gedachten dat de omgeving van het Lago di Como in het hoogseizoen een toeristische hotspot is met alle gevolgen van dien.

Ga je toch deze weg laat dan niet na het cisterciënzer klooster van Piona binnen te gaan. Het nog bewoonde klooster uit de dertiende eeuw is prachtig gelegen op een schiereiland enkele kilometers voorbij Colico. En als je vroeg uit de veren bent kan je er de ochtend gebeden bijwonen, gelovig of niet een aparte ervaring. Maar onze liefde voor het gebergte doet ons echter kiezen voor een derde mogelijkheid De Orobische– of Bergamasche Alpen. Ga je toch langs de randen van het Como meer dan komen we elkaar weer tegen in Fidenza waar de Splüga route over de Via Francigena de Apennijnen intrekt.

De Orobische alpen is een kalksteen massief gelegen tussen het Lago di Como en het Lago di Iseo met toppen tot drieduizend meter. In het noorden wordt het begrensd door de Valtellina vallei waardoor de Adda rivier stroomt en het loopt uit op de PO vlakte in het zuiden. Hoewel de bergflanken niet van de steilste zijn, zijn de paden dat vaak wel en is het hier vermoeiender lopen dat in het deel van de Alpen dat je achter de rug hebt. Een stel wandelstokken mag hier dan ook niet ontbreken. Je maakt hier kennis met het C.A.I. routenetwerk dat zich uitstrekt over gans Italië. C.A.I. staat voor Club Alpino Italiano, de Italiaanse wandel en bergsport vereniging. Ze gebruikt een eigen kwalificatiesysteem om de moeilijkheidsgraad van een pad aan te geven. De vertrouwde GR rood-witte tekens markeren de paden al worden ze niet altijd even rigoureus toegepast wordt als dat in onze contreien het geval is. De vele paden worden vooral door Italianen gebruikt en hebben vaak een geschiedenis die tot de middeleeuwen of zelfs de Romeinse tijd teruggaat. Als liefhebber van wat groeit en bloeit kom je hier vast en zeker aan je trekken. De Kompass wandelkaart 105 met de C.A.I. paden is een goed hulpmiddel als je van de referentieroute wenst af te wijken.

Bij Colico aan het Lago di Como komen vele wegen samen met wat drukke wegen als gevolg. De agglomeratie van Colico is te vermijden door in Sorico aan de brug over de Mera op het einde van de Via Francisca naar de Adda rivier te stappen waar je op de Sentiero Valtellina, een verharde fiets & wandelweg komt. Verlaat je in Rogolo de Sentiero di Valtellina dan kan je overgaan op de Via Viandante, waar de ruïnes van de elfde-eeuwse abdij San Pietro in Vallate zich bevinden. Wil je je krachten sparen voor de volgende dag dan kan je ook in Rogolo de Sentiero di Valtellina tot Morbengo. Dit stadje ligt in de Valtellina vallei aan de voet van het Orobische massief. Je krachten zal je de volgende dag goed kunnen gebruiken voor de klim naar de Passo Di San Marco die op tweeduizend meter ligt. Na alle inspanning kom je op de pas bij een refuge waar je de nacht kan doorbrengen en een maaltijd genieten.

De route volgt hier de Via Priula een voormalige muilezel weg uit 1593 die je tot Bergamo kan blijven volgen. De weg is genoemd naar zijn ontwerper de Venetiaan Alvise Priuli en werd gebouwd om de Povlakte te verbinden met de Valtellina, Chiavenna en de andere kant van de Alpen, zonder door het hertogdom Milaan te moeten gaan en zo met doorvoer taksen te worden belast. Vanaf Piazza Brembana loopt de wandelweg vaak over het gemeenschappelijke fietspad dat in het dal is aangelegd op de ontmantelde spoorweglijn Ferrovia Valle Brembana. Eens de Passo Di San Marco over heb je langs deze route nog nauwelijks stijgmeters te verwerken. Alternatieven voor de Via Priula zijn de oude handelswegen zoals de Via Mercatorum tussen San Giovanni Bianco en Nembro of ook de Strada Taverna van San Pelegrino naar Sorino. Deze laatste loopt over onverharde soms steile CAI paden en brengt je weer op duizend meter hoogte alvorens terug af te dalen naar de Ponti di Sedrina in de vallei van de Bremba rivier.

In Sedrina bereik je de randgemeenten van Bergamo en kan je het streekvervoer naar de stad nemen om de verharde wegen te vermijden. Als pelgrim of thru-hiker doe je dat natuurlijk niet en steek je de Bremba rivier over om langs CAI paden door het Parco Regionale di Bergamo terug de heuvels in te trekken en zo bij de jeugdherberg van Bergamo in de stad te komen. Er rest natuurlijk nog de tussen oplossing om een overnachting in Bergamo voor twee nachten te regelen en dankzij het streekvervoer van je laatste Alpen dag een licht gepakte wandeling te maken.

Reisverslagen

•route van Luc G.

•Route van Monique en Barry

•Verslag Terie L.

Verslag Walsaweg en Via Splüga van Titia M.

Achtergrond en gidsen