Er wordt een referentie spoor van Trier naar de voet van de Alpen waar de route de E1 kruist uitgewerkt op basis van nationale en regionale wandelwegen door de Saar, Pfaltz, de noord Vogezen, het zwarte Woud en langs de Rijn tot we in Zwitzerland aan de voet van de Alpen komen. Daarnaast is er een spoor dat op basis van topografische kaarten is uitgewerkt dat een variatie op dit referentie spoor is.

Van Trier naar het Zwarte Woud loopt geen uitgewerkt langafstand pad, al bestaat er in dit eerder dunbevolkt gebied een dicht netwerk aan regionale, lokale wandel- en pelgrims-wegen. In het Duitse Rheinland-Pfalz kunnen we terugvallen op een aftakking van de premiumroute Saar-Hunsrück-Steig die ook deel uit maakt van de Middenweg van Pelgrimswegen naar Rome. Een brochure van de steig kan je downloaden van de site gewijd aan deze route met beschrijving van de etappes en mogelijkheden om te overnachten. Na de wijngaarden aan de boorden van de Moezel bij het verlaten van Trier, een van de vier voormalige Romeinse hoofdsteden, lopen we door een dichtbeboste streek afgewisseld met om agrarische landschappen met mooie panorama’s. De goed gemarkeerde steig verlaten we in Nonnweiler op enkele passen van de Otzweiler hunnenring gebouwd in de vierde eeuw voor Christus door Kelten van de Treveri stam.

In Nonnweiler kunnen we overgaan op het zuidelijk deel van de Saar-Rundweg die gevolgd kan worden tot Homburg. Als je de referentie route volgt valt het te overwegen in Bostalsee over te gaan op de aangepaste route die de Benedictijner klooster van Tholey aandoet. Dit klooster waarvan de vroegste vermeldingen van de kerk teruggaan naar 634 en het klooster naar 750 geld als het oudste klooster van Duitsland. Even voor Tholey kom je over de Schaumberg met 604 meter het hoogste punt van de streek. Op de berg is een uitzichttoren gebouwd ter ere van de Frans Duitse vriendschap. Dat die vriendschap is in de loop van de geschiedenis niet altijd even hartelijk is geweest wordt geïllustreerd in een tentoonstelling die in de toren is ondergebracht. Aan de voet van de berg bevind zich een jeugdherberg waar je voordelig kan overnachten. In Tholey kan je de Wendelinus-Pilgerweg volgen die in St. Wendel terug op de Saar-Rondweg uitkomt. Een andere optie is de aangepaste route te blijven volgen waar je langs bannsteine komt die de oude grens tussen het hertogdom Lotharingen en het vorstendom Nassau-Saarbrücken markeren. In het gebied rond de Schaumberg ligt ook het Wareswald een eens zo belangrijke verkeersknooppunt waar eeuwenlang de oude handelsroutes van Metz naar Mainz en van Trier naar Straatsburg elkaar kruisten. Talrijke prehistorische en vroeg historische vondsten getuigen hiervan, waaronder grafheuvels uit de Keltische en Romeinse tijd.

In Homburg gaat de Middenweg van Pelgrimswegen naar Rome richting de historische stad Speyer (50.000 inw.) die vandaar aansluit op de E1 wandelweg. Voor de  Rijn, Splügen & Apennijnen route gaan we verder op de Saar-Rhein weg naar Wörth am Rhein (18.000 inw) die we blijven volgen tot Bottenbach bij de Duits-Franse grens. Hierbij komen we voorbij de stad Zweibrücken (34.000 inw), een goed bereikbare plaats 650 kilometer van Antwerpen als je de route naar Rome in verschillende etappes aflegt.

In Bottenbach kom je in het Naturpark Pfälzerwald dat geologisch een eenheid vormt met het Parc naturel régional des Vosges du Nord. Het feit dat tussen beide de Duits-Franse grens loopt is de reden dat dit twee afzonderlijke natuurparken zijn. In Bottenbach heb je dan ook verschillende opties.

Je kan voor de referentie route kiezen die overgaat op de Jakobsweg Paltz door het Pfälzerwald om nabij Nothweiler langs de Deutsch Ffranzoesische Burgenweg naar het dertiende  eeuwse Château de Frœnsbourg in des Vosges du Nord te lopen. Een van de ruïnes van kastelen die uitgehouwen zijn  in de rode zandsteen die kenmerkend zijn voor deze streek. Het kasteel ligt op vier kilometer van de route, dus je moet wel tijd voorzien als je langs deze variant loopt en het kasteel wil bezoeken. Extra tijd voorzie je ook best in Eppenbrunn waar een zes kilometer wandelpad vertrekt langs de Altschloßfelsen. Een natuurfenomeen van 220 miljoen jaar oude zandsteen uit de vallei van het Germaanse bekken die onder invloed van de erosie na het wegtrekken van het water bizarre rotsformaties heeft gecreëerd. De naam Altschloßfelsen verwijst waarschijnlijk naar een fort of kasteel gelegen aan de oude Romeinse weg die diende als zoutweg tussen Metz en de Rijn.

In Eppenbrunn kan je ook kiezen het aangepast tracé te volgen dat naast de Altschloßfelsen en kasteel de Frœnsbourg ook nog het kasteel Lutzelhardt aandoet en langs een aantal mogelijke overnachtingsplaatsen komt. Tenslotte kan je in Bottenbach ook blijven doorlopen op de Saar-Rhein weg door het Pfälzerwald tot Bienwaldmühle waar je via lokale wegen ten zuiden van Karlsruhe de Rijn kan oversteken en naar Pforzheim gaan waar de west- en mittelweg door het zwarte woud starten.

Aan de camping bij het kasteel de Frœnsbourg kan je overgaan op het langeafstandswandelpad GR531 gemarkeerd met een blauwe rechthoek dat de Vogezen van noord naar zuid doorkruist. De route volgt de GR in omgekeerde richting tot zijn vertrekpunt in Soultz-sous-Forêts. Hier hebben we het park van de Noord Vogezen verlaten en bevinden we ons in Outre-Forêt het overgangsgebied tussen het heugelachtige Elzas en het vlakke Rijndal niet ver van het uitgestrekte Forêt de Haguenau. Ondanks het feit dat het nog een derde van zijn oorspronkelijke oppervlakte bestrijkt is het nog het grootse woud van de Elzas. Als gevolg van zijn gemengde ondergrond van oud zand- en kleislib afgezet door drie rivieren herbergt vele bossoorten.

Vanuit Soultz-sous-Forêts, waar je nog een mogelijkheid tot overnachten hebt kan je door het woud lopen om 28 kilometer verder in Drussenheim aan de oever van de Rijn te komen. Een andere optie die tien kilometer langer is en gevolgd wordt door het referentie spoor is langs een Jakobsweg die de rand van het woud volgt naar  Haguenau te lopen en daar via een wandelpad langs een riviertje La Moder naar Drussenheim verder te gaan. Deze weg loopt meer door bewoond gebied maar bied verschillende mogelijkheden om een geschikte overnachtingsplaats te vinden en is mogelijk een goede afwisseling op je tocht. In Drussenheim kan je in a l’Agneau d’Or een tarte flambée eten met een eindeloos reeks mogelijkheden aan ingrediënten, een specialiteit van de streek. Een veerpont die die de hele dag door om het half uur afvaart brengt je aan de andere oever in Duitsland. Een dag etappe langs lokale wegen scheid je van de stad Bühl (29.000 inw.) waar je in het Kloster Maria Hilf kan overnachten.

Na een stevige klim langs de Schwarzwald Schönbuch Wegs ben je op de hoogvlakte van noordelijk deel van het Zwarte Woud in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg. Net zoals in de Noord Vogezen loop je over de oude opgestuwde zandbodem van de zee die hier ooit gelegen was bovenop een harde graniet en gneis laag. In vroegere tijden was het Zwarte Woud berucht om zijn wilde dieren en rovers die er in de naaldbossen rondzwierven. Nu onder impuls van de Schwarzwaldverein is het een vredig wandelgebied met kleine dorpen, familiale hotelletjes en de typische Schwartzwaldboerderijen met hout constructies onder een allesomvattend dak. De Schwarzwaldverein is ontstaan uit de Badense en Württembergse afdelingen die vanaf 1900 gestart zijn met het uitzetten van een aantal Noord-Zuid routes waarvan de west-, midden- en oost-weg de belangrijkste zijn. De Schwarzwalds middenweg of mittelweg is niet te verwarren met de Middenweg van Pelgrimswegen naar Rome. De drie hoofdwegen starten allemaal in Pforzheim ten zuiden van Karlrühe maar hebben een verschillend eindpunt aan de Hoog Rijn tussen Basel en Konstanz.

In Untermatt komen we uit op de meest populaire van deze drie, de westweg. Hier vervoegen we ook terug de middenweg van Pelgrimswegen naar Rome en de oostelijke variant van de Etzlaub route die vertrekt aan de Rijn delta. Niet ver van dit kruispunt komen we op het hoogste punt (1156 meter) en het toeristische Mummelsee. Af en toe kan je genieten van mooie panorama met zicht op Vogezen, de Rijn vallei en de Schwäbische Alb en het zuidelijke Zwarte Woud. In het zuidelijk deel zal je een tweede maal op ongeveer dezelfde hoogte komen. Maar eer je daar bent heb je nog een flinke afdaling en klim naar en uit het Kinzig dal dat op 240 meter ligt.  In dit dal ligt het stadje Hausach  waar je een Jakobsweg kruist die in Offenbach waar de Kinzig in de Rijn uitmond aansluiting vind op de Jakobsweg die van Haguenau langs de westelijke Rijnoever door Straatsburg naar Bazel loopt.

In Kalte Herberge kruisen de west- en de mittelweg. Kalte Herberge ligt op een kruispunt van wegen het werd al in de elfde eeuw vernoemd en ligt vandaag in het centrum van een skigebied. De E1 gaat langs Konstanz aan de Bodensee, is 20 kilomter langer maar heeft duizend stijgmeters minder dan de referentieroute die hier verder gaat over de mittelweg naar Waldshut-Tiegen aan de Hoog Rijn. Je hebt de keuze tussen een oostelijke en westelijke variant van de mittelweg. Het markeringsteken van de route is de rode ruit van de westweg maar nu met een wit streepje op de verticale diagonaal. Maar je kan ook opteren om nog even door te lopen tot het toeristische Titsee met talrijke overnachting’s mogelijkheden. In Titsee is het niet ver om langs de Schluchsee, een gletsjermeer dat stamt uit de ijstijd, terug op de mittelweg te komen. Kies je hiervoor dan bied het je ook de mogelijkheid om vanuit Titsee de Feldberg op te trekken, het hoogste punt van het Zwarte Woud met het beroemde Alpenblick, bij helder weer een zicht op de Alpen als een prachtig fresco. Overnacht je in de jeugdherberg op de Feldberg dan is dit nog mooier dit bij zonsopkomst te bekijken. In Waldshut-Tiegen kan je met een brug over de Rijn Zwitserland binnenlopen.

Langs de oever van de Hoog Rijn loopt een smal pad waarvan de Via Rhenana gebruik maakt. We volgen het tot een bocht waar de Töss rivier in de Rijn stroomt. Hier kunnen we overgaan op een het lokale wandelpad Tössegg-Klettgau-Weg naar Winterthur (110.000 inw). Een stad van enige omvang hetgeen betekend dat een stuk door de bebouwde kom onvermijdelijk is. Maar daarna op de Züri Oberland-Höhenweg wordt het weer rustiger. Aanvankelijk wordt de Töss rivier nog even gevolgd, de aangepaste route wat verder dan de referentie route maar in Seelmatten kruisen ze elkaar weer. De aangepaste route loopt van hier recht naar het Klooster Fischingen. In het mooie barokke Benediktijner klooster kan je als pelgrim overnachten en een maaltijd nemen.

In Fischingen kruist de route de E1 wandelweg of PnR middenweg die uit Konstanz komt en naar de San Gotthardpas via het Vierwoudstrekenmeer loopt. Even verder kruist de E1 ook de Züri Oberland-Höhenweg die je kan volgen als je langs de referentie route verder wil. Je bent nu op achthonderd meter, goed geoefend om de Alpen aan te kunnen.

Zie omschrijving op de gps spoor (gps track) pagina voor download meest recente versie. GPS sporen zijn te gebruiken op eigen verantwoordelijkheid.

De getoonde routes, zijn op basis van GPS tracks, die we zelf gelopen hebben of de beste versie die downloadbaar is vanop het internet . De hoogteprofielen zijn aangepast met een DEM raster om het mogelijk te maken stijgingsmeters te kunnen vergelijken tussen verschillende routesegmenten.

Download hier uitgebreide routetabel in rekenblad formaat

Tabel GPS downloads van route segmenten van Trier tot Winterthur

Download hier de set GPS sporen van Trier tot Winterthur van de referentie route

Bekijk hier een mogelijk etappeoverzicht met kaartjes van de doorsteek Trier – Zwarte woud

Kaarten en gidsen om je tocht voor te bereiden

Reisverhalen

Titia een aangepaste route van Trier tot Dambach waarna de tocht verder door de Elzas in Frankrijk gaat.

Luc een aangepaste route in zuid-noord richting van Fischingen naar Trier

Andre een aangepaste route van Trier langs Schaffhausen naar Zurich en verder over de E1 door Zwitserland

Jan loopt een aangepaste route over Straatsburg, Schaffhausen, Konstanz en loopt verder naar de St Gothardpas